Łysienie androgenowe dotyczy aż 40% kobiet. Wyróżnia się stopniową utratą włosów, w szczególności na skroniach i szczycie głowy. Jeśli podejrzewasz, że i u ciebie występuje ten typ łysienia, dowiedz się, jak je zdiagnozować i jakie kroki podjąć, aby odzyskać dawną, bujną fryzurę.

Jak rozpoznać łysienie androgenowe?

Aby mieć pewność, że łysienie, które nas dotyczy, to typ androgenowy, musimy nauczyć się odróżniać go od pozostałych typów łysienia. Przyjrzyjmy się więc łysieniu plackowatemu i bliznowaciejącemu, których stadia rozwoju oraz przebieg znacznie się różnią od łysienia androgenowego.

Łysienie androgenowe

Łysienie androgenowe to taki typ łysienia, w którym przerzedzenie włosów następuje stopniowo. Nie wypadają one nagle garściami, nie dochodzi też do nagłego łysienia w krótkim odcinku czasu. Utrata włosów rozciąga się czasami na kilka lat, w których zauważalne jest zmniejszenie liczby włosów w charakterystycznych punktach na głowie. Miejsca pozbawione owłosienia różnią się w zależności od płci, inaczej przebiega bowiem łysienie androgenowe u kobiet, a inaczej u mężczyzn.

Łysienie androgenowe u mężczyzn może nastąpić w dowolnym okresie życia, zwykle jednak rozpoczyna się między 20. a 30. rokiem życia. Męski typ łysienia wyróżnia się utratą włosów na czole (łysienie skroniowe), jak również na szczycie głowy. U kobiet zazwyczaj występuje rozproszone przerzedzenie na samym szczycie głowy, co – gdy patrzy się na głowę z góry, może przypominać kształt choinki. Łysienie androgenowe u kobiet najczęściej rozpoczyna się w wieku okołomenopauzalnym, choć może wystąpić również między 20. a 30. rokiem życia np. na skutek zaburzeń hormonalnych.

Łysienie androgenowe wynika przede wszystkim z miniaturyzacji mieszków włosowych. Na skutek niewłaściwego przetwarzania testosteronu dochodzi do stopniowego zmniejszania się mieszków włosowych, co początkowo daje efekt cieńszych i słabszych włosów, a kończy się nie wyrastaniem włosów w ogóle. To dlatego łysienie androgenowe nie daje efektu nagłego wypadnięcia włosów, próżno więc podpinać nadmierną utratę włosów w krótkim czasie pod ten właśnie typ łysienia.

Łysienie androgenowe jest chorobą, a nie defektem kosmetycznym. To ważne, ponieważ chorób nie pielęgnuje się kosmetykami, tylko leczy lekami. Wyłącznym lub głównym celem kosmetyku jest utrzymywanie włosów w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji?. Kosmetyki tylko pielęgnują – nie mogą wpływać na funkcje fizjologiczne. Dlatego łysienia androgenowego nie zwalczymy szamponami ani odżywkami – mówi Maciej Moraczewski ze http://stopwypadaniuwlosow.pl/dowiedz-sie-wiecej.html.

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate odznacza się nagłą lub stopniową utratą włosów, dla którego charakterystyczne jest powstawanie na głowie owalnych ognisk wyłysienia. Bardzo często dotyka ono osób młodych, poniżej 25. roku życia, choć można spotkać także i starsze osoby, które cierpią na tę chorobę. Schorzenie to może pojawić się zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Zwykle rozpoczyna się od utraty włosów w okolicy czołowo-ciemieniowej oraz potylicznej. Zdarza się, że procesem chorobowym objęte są później również okolice brwi czy brody. Skóra w miejscu utraty włosów zwykle jest niezmieniona chorobowo, nie występują na niej np. blizny. Czasem tylko w okolicach pozbawionych już owłosienia można zaobserwować lekkie zmiany rumieniowe. Może pojawić się też świąd skóry oraz jej tkliwość. U większości osób łysienie plackowate ograniczone jest do ognisk wyłysienia o średnicy od 5-10 cm. Na obrzeżach tych ognisk można zauważyć krótko ułamane włosy, których końcówki są grubsze od nasady i mają ciemniejszy od niej kolor. Są to tak zwane włosy wykrzyknikowe. Około 14-25% osób może podczas łysienia plackowatego stracić włosy na całej głowie. Dobra wiadomość jest jednak taka, że łysienie plackowate często wiąże się z samoistnym odrostem włosów, nawet bez podejmowania leczenia. Przyczyna choroby nie jest do końca poznana. Zwykle podkreśla się tu rolę czynników genetycznych (10-20% przypadków), stresu oraz czynników autoimmunologicznych.

Łysienie bliznowaciejące

Łysienie bliznowaciejące to najrzadszy typ łysienia, który odznacza się trwałą utratą włosów. Polega na zastąpieniu mieszków włosowych przez tkankę łączną włóknistą oraz zeszkliwiały kolagen. Skutkiem tego typu łysienia jest nieodwracalne zniszczenie nabłonkowych komórek macierzystych mieszka włosowego, co powoduje, że nie jest on w stanie się zregenerować. Z tego też powodu łysienie bliznowaciejące można rozpoznać po tym, że w obszarach łysienia nie ma już widocznych mieszków włosowych. Dodatkowo, skóra w miejscu utraty włosów jest objęta stanem zapalnym, pojawia się na niej np. rumień okołomieszkowy, obrzęk, krosty oraz blizna przerostowa lub zanikowa. W sąsiedztwie mieszków włosowych może być widoczny naciek zapalny: limfocytarny, neutrofilowy, mieszany lub niespecyficzny. Podejrzewa się, że łysienie bliznowaciejące jest konsekwencją procesów chorobowych, które toczą się w skórze właściwej. Są to np. infekcje grzybicze, wirusowe, bakteryjne, liszaj itp.

Łysienie androgenowe u kobiet – poszczególne stadia

Dla żeńskiego typu łysienia charakterystyczne jest przerzedzenie (lub utrata) włosów na szczycie głowy, jak również w okolicy czoła, przy zachowaniu przy tym przedniej linii włosów. Do klasyfikacji żeńskiej odmiany łysienia androgenowego stosuje się trzystopniową skalę Ludwiga.

Oto jak przebiega łysienie androgenowe u kobiet wg skali Ludwiga:

Intensywnie tracisz włosy? To może być przyczyną

Źródło: M. Kazimierczak, S. Bielecka-Grzela, A. Klimowicz, Łysienie androgenowe u kobiet jako problem estetyczny i psychologiczny, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie” 2008, nr 54, s. 127

W fazie I następuje przerzedzenie włosów w centralnej części skóry głowy, przy zachowaniu 2-3 cm owłosienia w okolicach czoła.

W fazie II widoczny jest już wyraźnie ubytek włosów na szczycie głowy, przy czym 2-3 cm pasmo włosów w okolicy czołowej zostaje zachowane.

W fazie III następuje całkowite wyłysienie w centralnej części skóry głowy. Zachowane jest nadal pasmo włosów w okolicach czołowych.

Łysienie androgenowe u kobiet – diagnostyka

Do najczęstszych przyczyn łysienia androgenowego zalicza się genetyczne wypadanie włosów oraz zaburzenia hormonalne. Również choroby ogólnoustrojowe, które przebiegają ze zwiększonym stężeniem androgenów, mogą przyczyniać się do nadmiernego przerzedzenia włosów. Aby dojść do właściwej przyczyny łysienia, konieczne jest przeprowadzenie wywiadu lekarskiego, w którym znajdą się takie informacje jak: prędkość narastania objawów; regularność występowania miesiączek; występowanie przewlekłych chorób i przyjmowanie w związku z nimi leków; forma antykoncepcji; palenie tytoniu. Po przeprowadzeniu wywiadu, w przypadku podejrzenia zaburzeń hormonalnych, lekarz może zlecić badanie ginekologiczne oraz usg narządu rodnego, jak również nadnerczy. Pacjentka musi też wówczas zbadać poziom hormonów takich jak: testosteron, prolaktyna, tyroksyna, tyreotropina, DHEA, SHBG, 3α-androstendiol.

Sposoby leczenia

Kosmetyki zawierające minoksydy

Łysienie androgenowe u kobiet może być spowodowane przez zbyt wysoki poziom androgenów lub przez zwiększoną wrażliwość mieszków włosowych na androgeny. Aby zrozumieć mechanizm tego typu łysienia, trzeba sobie uświadomić, że skóra wraz z jej przydatkami jest miejscem działania męskich hormonów. Posiada kompletne mechanizmy do przekształcania testosteronu w dihydrotestosteron (DHT). Wszystko to dzieje się przy udziale enzymu 5α-reduktazy, który jest obecna w mieszkach włosowych. Dihydrotestosteron wyróżnia się 2,5-krotnie silniejszym działaniem niż testosteron i doprowadza do stopniowej miniaturyzacji mieszków włosowych, a tym samym do zahamowania wzrostu włosów.

Aby pobudzić ponownie wzrost włosów, warto sięgnąć po płyn do wcierania w skórę głowy zawierający minoksydyl, który poprawia ukrwienie skóry rozszerzając naczynia krwionośne. Dzięki niemu zwiększa się ilość tlenu i składników odżywczych docierających do mieszków włosowych. Minoksydyl wpływa również na angiogenezę (powstawanie nowych sieci naczyń krwionośnych) oraz proliferację komórek (ich namnażanie się). Wydłuża też fazę wzrostu włosów oraz powiększa rozmiar mieszków włosowych. Proponowane przez lekarzy dermatologów stężenie minoksydylu w preparatach dla kobiet to 2%.

Doustne tabletki antykoncepcyjne

W momencie, gdy za łysienie androgenowe odpowiadają zaburzenia hormonów, ginekolog lub endokrynolog może zaproponować pacjentce zastosowanie doustnych tabletek antykoncepcyjnych. Obniżają one stymulację gonadotropinową jajnika oraz zmniejszają produkcję androgenów w jajnikach i nadnerczach. Wpływają też na zwiększenie SHGB (globulina wiążąca hormony płciowe), czego rezultatem jest unormowanie stężenia androgenów w surowicy.

Spironolakton – lek moczopędny

Do leczenia łysienia androgenowego stosuje się czasem leki moczopędne takie jak np. spinorolakton. Powoduje on zmniejszenie produkcji testosteronu w nadnerczach oraz jajnikach. Jest również antagonistą receptorów dla dihydrotestosteronu w gruczołach łojowych. W celu wyleczenia łysienia stosuje się go przeważnie w dawce 100-200 mg na dobę. Posiada on jednak skutki uboczne, takie jak zaburzenia miesiączkowania, hiperkaliemia czy tkliwość piersi.

Octan cyproteronu

Octan cyproteronu stosuje się w celu zahamowania aktywności 5α-reduktazy w skórze. Ma on również spowodować wzrost produkcji SHGB oraz pobudzić na tyle enzymy wątrobowe, by doszło do obniżenia stężenia wolnego testosteronu. Niestety, skutki uboczne octanu cyprosteronu (znajduje się on m.in. w doustnych tabletkach antykoncepcyjnych) to zwykle: obrzęki, obniżenie libido, uczucie zmęczenia, ból piersi, wzrost masy ciała oraz niekorzystne, hepatotoksyczne działanie na wątrobę. Z tego względu powinno się go stosować z dużą ostrożnością.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

– A.Langer, M. Ambroziak, Łysienie plackowate – etiopatogeneza i leczenie, „Przewodnik Lekarza” 2004, vol. 7, nr 6, s. 78-82. Dostęp online 5 czerwca 2019 https://www.termedia.pl/Lysienie-plackowate-8211-etiopatogeneza-i-leczenie,8,2423,0,1.html

– Kazimierczak, S. Bielecka-Grzela, A. Klimowicz, Łysienie androgenowe u kobiet jako problem estetyczny i psychologiczny, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie” 2008, nr 54, s. 127. Dostęp online 5 czerwca 2019 https://pdfs.semanticscholar.org/c0ea/276c55743017c61fe2250a4fa31fd60c5bde.pdf

– Sobstyl, J. Tkaczuk-Włach, G. Jakiel, Diagnostyka hormonalna łysienia kobiet, „Przegląd menopauzalny” 2010, nr 1, s. 52-55. Dostęp online 5 czerwca 2019 https://www.termedia.pl/Diagnostyka-hormonalna-lysienia-kobiet,4,14215,0,1.html

– Choroby włosów i skóry owłosionej, pod red. L. Brzezińskiej-Wcisło, Poznań 2015, s. 191-192

– Kowalska-Olędzka, A. Rakowska, M. Słowińska, L. Rudnicka, Pierwotne łysienie bliznowaciejące, „Przegląd Dermatologiczny” 2012, nr 99, s. 241-251. Dostęp online 5 czerwca 2019 https://www.termedia.pl/Pierwotne-lysienie-bliznowaciejace,56,18811,0,0.html

Materiał partnera